روایت داستان‌ در کودکان تک‌زبانۀ فارسی‌زبانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم

زبان روایی در کودکانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم با اختلالاتی همراه است. با این حال، اطلاعات چندانی در مورد نحوۀ تأثیر این مشکل بر تولید داستان‌های تخیلی وجود ندارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ مهارتِ روایتِ داستان در کودکانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم و کودکانِ با رشدِ زبانیِ طبیعی و تأثیر سطح مهارت‌های زبان گفتاری بر عملکرد آن‌ها در روایت داستان است. به این منظور، عملکرد 27 کودک 11 تا 14 سالۀ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم با عملکرد بالا با دو گروه از کودکان با رشد عادی (همتای سنی و همتای زبانی) در روایت داستان، مورد مقایسه قرار گرفت. کودکان با شنیدن سطر اولِ دو داستان ترغیب به روایت آن‌ها شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که داستان‌های روایت‌شده توسط کودکانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم و دو گروه از کودکانِ با رشد عادی، ازنظر مشخصات ساختاری، عناصر ارزیابی‌کننده و کلیِ داستان متفاوت است. براساسِ یافته‌های پژوهش، داستان‌های روایت‌شده توسط کودکانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم کوتاه‌تر (X2 = 10/39, df2, p<0/01) و حاوی جملات عِلّیِ کمتری (, X2 = 8/89, df2 p<0/01) درمقایسه با دو گروه کنترل بودند و جملاتِ تولیدشدۀ آن‌ها درمقایسه با گروه همتای سنی و نه گروه همتای زبانی، ازلحاظ دستوری، از پیچیدگیِ کمتری برخوردار بود (F(2,78)=3/86, P=0./02). در مقیاس‌های کلی، داستان‌های روایت‌شده توسط گروهِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم درمقایسه با دو گروه کنترل ضعیف‌تر بودند. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهند که داستان‌های تخیلیِ تولیدشده توسط کودکانِ دارای ‌اختلالِ طیفِ اُتیسم درمقایسه با کودکانِ با رشدِ زبانیِ طبیعی ازنظرِ مشخصه‌های «کلی» و به مقدار کمتری ازنظرِ مشخصه‌های «جزئی» متفاوتند.